Astrofotografie voor beginners

Astrofotografie klinkt ingewikkeld, maar dat is het niet en het is zelfs leuk. Wat is de beste manier om te beginnen? Het antwoord vindt u hier!

Wie kent ze niet, de prachtige foto's van hemellichamen: zon, maan, planeten, melkwegstelsels en nevels die glinsteren in de mooiste kleuren. De meeste van deze beelden zijn afkomstig van grote observatoria of de Hubble-ruimtetelescoop. In principe kunnen veel van de hemellichamen die in tijdschriften en op het web worden afgebeeld, ook met een amateurtelescoop worden waargenomen en gefotografeerd.

Bij visuele waarneming lijken voorwerpen met een lage lichtsterkte kleurloos. In het oog worden de lichtgevoelige staafjes geactiveerd en zij zien de wereld in zwart en wit. De situatie is totaal anders in de fotografie. Hierbij vangen kleurgevoelige sensoren op de chip gedurende langere tijd zoveel licht op dat kleurrijke beelden ontstaan.

Dat is zeker een van de redenen waarom het zo interessant is om foto's van hemellichamen te maken. En het is leuk om een zelfgemaakte hemelsfoto te laten zien. Waar ligt de uitdaging? Enerzijds is er de lichtzwakte van de objecten - afgezien van de zon, de maan en de planeten. En anderzijds, de rotatie van de aarde. Het eerste probleem kunnen we oplossen met langere belichtingstijden, doch het tweede probleem moet worden opgelost: gemotoriseerde tracking wordt noodzakelijk.

Begin eerst klein en ga dan steeds verder! De gemakkelijkste manier om foto's van de sterrenhemel te maken is een camera rechtstreeks op de hemel te richten zonder telescoop. Laat hiervoor de lens gewoon op de camera zitten en schroef de camera op een fotostatief voor wiebelvrije kiekjes. De camera moet een belichtingstijd van elke lengte kunnen instellen.

Wat u nodig heeft:

• Smartphone, compactcamera of spiegelreflexcamera
• Ontspanner op afstand
• Statief met kantelbare kop
• Bestandsformaat met de laagste compressie (bv. RAW of TIFF)

Wat u kan fotograferen:

• Sterrenbeelden
• Star trail foto's
• Melkwegen
• Conjuncties tussen hemellichamen

Smartphone, compactcamera of spiegelreflexcamera - elke camera is in principe geschikt voor de eerste stappen in de astrofotografie. Smartphones zijn snel bij de hand, compactcamera's zijn handig en vaak goedkoper dan een spiegelreflexcamera of een spiegelloze systeemcamera. Deze zijn veelzijdiger en kunnen punten scoren voor beeldkwaliteit.

Bijna iedereen heeft wel een smartphone en dit is dan ook de snelste manier om met astrofotografie te beginnen. Er zijn echter beperkingen die met een paar trucs kunnen worden overwonnen: Zo is het vaak niet mogelijk om de belichtingstijd, het diafragma of de ISO-gevoeligheid in te stellen in de vooraf geïnstalleerde camera-app. Het net biedt hulp: Foto-apps zoals ProCamera voor iOS of Open Camera voor Android bieden de nodige mogelijkheden. Als de smartphone met een klem op een statief wordt bevestigd, kan men indrukwekkende foto's van sterrenbeelden en de Melkweg maken. De volgende instellingen kunnen dienen als een eerste aanzet: ISO 1.600, open diafragma, bv. f/2.2 of kleiner en een belichtingstijd van 20 seconden. Uitproberen is de naam van het spel hier!

Voor het plaatsen van een smartphone op het gebruikelijke fotostatief met ¼ inch schroef bestaat een geschikte combinatie uit een:

smartphonehouder voor zoekerschoen en een zoekerschoen met ¼ inch fotostatiefaansluiting

Als u een smartphone op een telescoopmontering wil plaatsen, kan u een smartphonehouder met prismarail goed gebruiken.

Smartphones kunnen ook worden gebruikt met de oculairen van telescopen en spotting scopes. Althans bij de maan kunnen zo bruikbare resultaten worden bereikt. De oculairen moeten een zo lang mogelijke brandpuntsafstand hebben.

Geschikte adapters vindt u hier

Bij compactcamera's kunt u alleen foto's nemen door de lens, aangezien de optiek niet kan worden gescheiden van de camera zelf. Compactcamera's zijn goed voor sfeeropnamen en voor het fotograferen van ontmoetingen tussen hemellichamen. Ze kunnen ook worden gebruikt om de maan, de zon en, tot op zekere hoogte, planeten te fotograferen.

Een compactcamera moet de mogelijkheid hebben om bepaalde instellingen individueel aan te passen:

• Uitschakelen van de flitser
• Uitschakelen van de automatische scherpstelling
• Handmatige instelling belichtingstijd
• Aansluiting voor een ontspanner op afstand
• Activering van de interne ruisonderdrukking van de camera, indien beschikbaar

Geschikte oculairadapters voor compactcamera's vindt u hier:
SmartPhone en camera adapters

Idealiter moet de lens van het oculair groter zijn dan de lens van de camera - dit helpt schaduwvorming te voorkomen:
Deze adapter kan ook worden gebruikt voor veel 2 inch oculairen

Spiegelreflexcamera's (Engels: single-lens reflex, SLR en zijn digitale opvolger DSLR) en digitale spiegelloze systeemcamera's (Engels: digital single-lens mirrorless, DSLM) hebben meestal individuele instelmogelijkheden. Als u een DSLR-camera koopt, moet u ervoor zorgen dat de camera een spiegelvergrendelingsfunctie heeft om te voorkomen dat de spiegelklap van de camera onscherpe beelden veroorzaakt. In tegenstelling tot compactcamera's en smartphones kunnen DSLR- en DSLM-camera's met of zonder lens worden gebruikt. Als u rechtstreeks door de telescoop wilt fotograferen gebruikt u meestal geen lens. In plaats daarvan gebruikt u een adapter - ook wel een T2-ring genoemd - die voor elk cameramodel verkrijgbaar is. Met een andere adapter sluit u de camera aan op de telescoop. Op die manier gebruikt u de optiek van een telescoop als een "telelens".

Omdat de draaiing van de aarde ervoor zorgt dat elk hemellichaam ¼ graad per minuut naar het westen beweegt, is het nodig om te volgen als u geen lijnsporen wilt. Met een 50mm lens kunt u ongeveer 10 seconden belichten voordat een ster niet meer als een stipje te zien is. Hoe groter de brandpuntsafstand, hoe korter de belichtingstijd moet zijn.

Het tracken kan worden uitgevoerd door achteraf een motor voor de uuras te monteren indien reeds een parallactische maar niet-gemotoriseerde montering beschikbaar is. Een GoTo-montering is niet absoluut noodzakelijk. Als alternatief kan een speciale compacte en gemotoriseerde parallactische reisbevestiging worden gebruikt. Deze wordt tussen het fotostatief en de camera geplaatst. De ingebouwde motor compenseert dan de draaiing van de aarde in de uuras (rechte klimming). Met een brandpuntsafstand van ongeveer 80 mm kunt u heel mooie foto's van sterrenbeelden maken. U kunt het beste verschillende opnamen achter elkaar proberen met belichtingstijden van enkele minuten.

Merk op dat met azimutale monteringen die op beide assen volgen, beeldveldrotaties optreden bij grote brandpuntsafstanden en lange belichtingstijden. Dit effect kan soms later bij de beeldbewerking worden gecorrigeerd.

Er zijn drie verschillende manieren om een camera op een telescoop te monteren:

• Op de telescooptubus
• Op de contragewichtstang
• Op de focuser

Er zijn specifieke adapters voor alle soorten bevestigingen. Een camera kan aan de telescooptubus worden bevestigd via een tweede prismarail met fotodraad. Deze prismarail verbindt de twee buisklemmen aan de andere kant van de montering. Met een standaard fotoschroef kunt u de camera stevig bevestigen.

Voor de contragewichtstang zijn er camerahouders met een klem voor de stang. De houder heeft een fotoschroef en u kunt de camera gemakkelijk bevestigen. Deze methode verdient de voorkeur boven plaatsing van de camera rechtstreeks op de tubus, indien de montering van de gebruikte telescoop met de optiek al aan de maximale belasting zit. De ervaring heeft geleerd dat op deze manier een stabielere tracking wordt bereikt.

Met deze montering kunnen prachtige, lang belichte opnamen worden gemaakt van sterrenvelden, sterrenbeelden en de Melkweg.

Smartphones, compacte digitale camera's en DSLR- en DSLM-camera's kunnen met de juiste adapters op de focuser van de telescoop worden aangesloten om foto's of video's door de telescoop te maken. Smartphones en compactcamera's zijn geschikt voor de helderdere objecten, zoals de zon, de maan en planeten. In het geval van de zon moeten vooraf voorzorgsmaatregelen worden genomen om het licht te verzwakken, b.v. door een zonnefilter met lens of een Herschel-wig te gebruiken.

De compactcamera of smartphone wordt met de lens vrij dicht voor het oculair van de telescoop gebracht. Een oculair is altijd nodig bij het fotograferen met een camera waarvan de lens niet kan worden verwijderd, anders wordt er geen beeld geproduceerd. Deze vorm van fotografie wordt afocaal genoemd.

De eenvoudigste manier om een compactcamera op het oculair aan te sluiten is met een universele camera-adapter. Deze adapters zijn geschikt voor bijna alle cameramodellen die op de markt verkrijgbaar zijn. De camerabehuizing wordt op een plaat of rail geplaatst en op zijn plaats vergrendeld met een geïntegreerde ¼ inch schroef. Nu kunt u de camera meestal nog heen en weer bewegen met de stelschroeven. Deze combinatie moet nu op de telescoop worden aangesloten. Daartoe is de adapter voorzien van een klemsysteem dat rond het oculair sluit.

Een smartphone daarentegen wordt in een universele houder geklemd, aan het oculair bevestigd en vervolgens wordt de lens van de camera optimaal over het oculair gepositioneerd.

Afocale fotografie door het oculair kan vignettering veroorzaken. Dit verwijst naar een arcering van het beeld aan de randen. Om dit te voorkomen, moet u geen oculair met een te korte brandpuntsafstand gebruiken. Als u Plössl-oculairen gebruikt, zijn brandpuntsafstanden van minder dan 12,5 mm niet bijzonder aan te bevelen. Met het gebruik van digitale zoom moet voorzichtig worden omgesprongen, omdat de beeldkwaliteit daar meestal onder lijdt.

Als u wilt beginnen met afocale astrofotografie met een smartphone of met een compactcamera, is het eerste object dat zeer mooie resultaten zal opleveren de maan. Om dit te doen, is het het beste om de maan te fotograferen wanneer zij zich aan ons toont als een sikkel. De zonnestralen komen van opzij en creëren een mooie, deels plastische aanblik door de schaduwen die door de kraters worden geworpen. U moet een beetje experimenteren met de belichtingstijden. Daarom is het een goed idee om een hele reeks kortere en langere belichtingen te maken. Zo komt u erachter welke belichtingstijd het beste is voor de maan. Scherpstellen is altijd een uitdaging als men door de telescoop fotografeert. Met een compactcamera kunt u echter scherpstellen met behulp van het (idealiter vergrote) livebeeld op het LCD-scherm, wat zeer nuttig zal blijken. De optimale scherpstelling ligt op een zeer specifiek punt, dat u, vooral bij een voorwerp dat zo helder is als de maan, kunt vinden door de focuser te verstellen.

U kunt ook zelf aan planetenfotografie doen. Hiervoor moet u een oculair met korte brandpuntsafstand gebruiken om de vergroting voldoende te verhogen om details te zien. Schaduwproblemen zijn bij planeetwaarnemingen niet van belang omdat de planeetschijven toch al relatief klein zijn in verhouding tot het gezichtsveld. Toch kunt u de zoom van de camera zo veel mogelijk gebruiken. Ook hier moet u echter niet de digitale zoom gebruiken, want die biedt geen meerwaarde, maar alleen een uitsnede met minder pixels.

Bij het loslaten van de sluiter moet u er rekening mee houden dat u niet zomaar op de knop kunt drukken. Het zou ideaal zijn als u op de camera een afstandsontspanner kon aansluiten. Op die manier hoeft u de camera en de telescoop niet aan te raken en zijn er geen trillingen die het beeld zouden vertroebelen. Als u geen afstandsontspanner kunt bevestigen, hebt u ook genoeg aan de zelfontspanner.

Bijpassende producten in onze winkel:
Smartphone- & digicamklemmen

Als u een spiegelreflexcamera of spiegelloze systeemcamera bezit, kunt u deze niet alleen gebruiken voor groothoekfotografie, maar ook voor astrofotografie door de telescoop.

Er is een groot aantal cameramodellen op de markt, dus het kan moeilijk zijn om de juiste camera te kiezen. Als u al een camera hebt, kunt u die voorlopig beter gewoon gebruiken. Als u echter van plan bent een camera voor astrofotografie aan te schaffen, moet u nadenken over het model.

Het is belangrijk dat de chip langere belichtingstijden toelaat. Een nuttige functie is een ingebouwde ruisonderdrukking. Als u naast heldere objecten zoals de maan of planeten ook zwakkere deepsky-objecten wilt fotograferen, hebt u meestal vrij lange belichtingstijden nodig. Bovendien is het soms nodig om gedurende meerdere nachten meerdere opnamen van het betrokken object te maken en deze later op de computer over elkaar heen te leggen en verder te verwerken.

Dit is waar u rekening mee moet houden bij uw DSLR- of DSLM-camera:

• Selecteer handmatige modus
• Stel de witbalans in op daglicht
• Schakel automatisch en autofocus uit
• Stel diafragma-instelling B in
• Gebruik een draadontspanner of een ontspanner met vertraagde werking
• Gebruik de laagste bestandscompressie
• Activeer spiegelopklapfunctie indien beschikbaar
• Ingebouwde ruisonderdrukking activeren
• Selecteer gevoeligheid ISO 400-800, in sommige gevallen ook ISO 1.600

Als u het formaat RAW instelt, is het niet absoluut noodzakelijk om de witbalans op daglicht in te stellen, omdat u de foto achteraf heel goed kunt nabewerken. Als u echter wilt zien hoe het beeld er qua kleur uit zal zien op het voorbeeldbeeld of het onbewerkte beeld, is deze instelling handig.

Nadat u de instellingen hebt gemaakt en de bijbehorende adapters hebt gemonteerd (zie hieronder), kunt u aan de slag. Zorg er in ieder geval voor dat de batterijen vol zijn en dat u ook reservebatterijen bij u heeft.

Met een spiegelreflexcamera fotografeert u zonder lens door de primaire brandpuntsafstand van de telescoop. Dus met een telescoop brandpuntsafstand van 1.000mm maakt u ook foto's met een brandpuntsafstand van 1.000mm. Uw telescoop wordt een super-telelens.

Nadat u de cameralens hebt verwijderd, plaatst u een T2-ring op de bajonet van uw camera. Omdat elke camera zijn eigen systeem heeft, is er ook een aparte T2-ring voor bijna elke camera. Aan de andere kant heeft deze ring een T2-schroefdraad. In dit schroefdraad wordt een 1,25" of een 2" oculairhouder geschroefd. Aan de camerakant bevindt zich een passende schroefdraad en aan de kant die in de focuser gaat een insteekadapter.

Voor planeetfotografie met een DSLR- of DSLM-camera gebruikt u oculairprojectie. Hiervoor bestaat een speciale adapter in de vorm van een langere huls waarin een oculair kan worden geplaatst. Het vergrote oculairbeeld projecteert het beeld op de camerachip. Ook hier kan de vergroting worden gevarieerd afhankelijk van de brandpuntsafstand van het oculair. In principe zal men niet veel betere resultaten bereiken dan met een compactcamera. In dit verband is het belangrijk na te gaan of de focuser voldoende draagkracht en stabiliteit heeft voor de camera en de accessoires.

Om een DSLR- of DSLM-camera op de telescoop te monteren, zijn er verschillende adapteroplossingen, afhankelijk van de telescoop, de camera en het doelobject. Er is altijd een T2-ring nodig:

T2-ringen & bajonetadapters

Voor eenvoudige beginnerstelescopen zoals een 114/900 Newton spiegeltelescoop past een Barlow met T2-schroefdraad. Zonder een Barlow kunt u met deze instrumenten het brandpunt niet bereiken.
ASToptics Barlow lens met T2-schroefdraad
Vixen Barlow lens met T2-schroefdraad

Voor alle andere telescopen met 1,25 inch aansluiting passen deze
1,25 inch projectie adapter

Voor telescopen met een 2 inch aansluiting moet u ook een 2 inch adapter gebruiken:
2 inch projectie adapter met T2-aansluiting

Het is zinvol om het object eerst te lokaliseren met een oculair met lange brandpuntsafstand en pas daarna de camera aan te sluiten. Door de zoeker van de camera zal het beoogde object minder goed zichtbaar zijn dan door het oculair. Nu is het relatief moeilijk om het perfecte focuspunt te vinden, vooral omdat de meeste objecten ook erg vaag lijken.

Om scherp te stellen is het raadzaam eerst te richten op de maan of een zeer heldere ster die goed wordt weergegeven op het LCD-scherm - niet te zwak, maar ook niet overbelicht. Aangezien het nog niet mogelijk is om perfect te beoordelen of u het focuspunt heeft gevonden, is het zinvol om testbelichtingen van ongeveer 10 tot 15 seconden uit te voeren. Bij deze belichtingstijd heeft u al genoeg sterren in beeld. Nu kunt u het beste (digitaal) op de foto inzoomen. Als de ster puntig blijft, is de scherpte optimaal. Zo niet, dan is een ster een klein schijfje met een zwart centrum. Blijf gewoon proberen tot u zeker weet dat het "past". Nu kunt u zich wagen aan langere belichtingstijden.

Wat de nauwkeurigheid betreft: U kunt een gemotoriseerde parallactische montering zo nauwkeurig instellen als u wilt, maar zonder een volgsysteem zult u alleen korte opnamen van ongeveer 20 seconden kunnen maken, omdat geen enkele montering lang nauwkeurig werkt. Een volgsysteem - manueel of automatisch  - is noodzakelijk!

U hebt een aantal kortbelichte opnamen gemaakt, misschien zelfs een hele reeks, en de opnamen op de PC over elkaar gelegd en verwerkt. Misschien maakte u al prachtige foto's en werden de sterren daarin afgebeeld als stippen.

Proficiat dan! Maar misschien bent u van plan om langer te belichten om zwakkere objecten te fotograferen. Zonder volgsysteem ziet u streepjes op de foto omdat u de beweging van de montering niet kunt controleren.

De oplossing: u moet uw telescoop leiden of "guiden". In gewone taal betekent dit dat u uw montering helpt nauwkeurig te volgen. U moet als het ware "over de schouder van de montering meekijken", door met een tweede controleoptiek het verloop van de opname te controleren.

Daarvoor hebt u een kleine refractor met lange brandpuntsafstand nodig, die u zo parallel mogelijk aan uw hoofdbuis monteert. Dan kunt u daar een kruisdraadoculair gebruiken om de tracking te controleren. Als het nodig is, kunt u handmatige correcties uitvoeren met de besturing van uw gemotoriseerde volgsysteem.

Het is belangrijk dat u eerst bepaalt waar de rechteklimmingsas in het oculair ligt. Om dit te doen beweegt u gewoon de twee richtingsknoppen van de rechteklimmingsas (uuras) en kijkt u langs waar de ster loopt. Draai dan uw dradenkruis-oculair in de focuser tot de draad in dezelfde richting wijst (oost-west). Zo hebt u een goede oriëntatie en weet u welke knoppen u moet indrukken als de ingestelde gidsster afwijkt. U moet onmiddellijk reageren zodat de gevolgen later niet op de foto te zien zijn. Het is handig om de gidsster een beetje onscherp te zetten, omdat hij dan groter lijkt.

Normale buisklemmen zijn een optie voor de montage van de volgkijker. Nog beter is het om speciale volgkijker ringen te kopen, want daarmee kunt u de volgkijker nauwkeuriger uitlijnen en een beetje bijstellen als er geen geschikte ster in het gezichtsveld is om te volgen.

Tijdens het volgen is het moeilijk om de belichtingstijd in de gaten te houden. De timer op uw smartphone kan u akoestisch vertellen wanneer u de belichting moet stoppen.

U kunt de volgcontrole ook vanuit een heel andere hoek benaderen en aanpakken. In dit geval hebt u geen volgkijker nodig en dus geen extra belasting van uw montering, maar een zogenaamde off-axis guider. Dit is een hulpmiddel dat tussen de focuser en de camera wordt gemonteerd. Een spiegeltje met een hoek van 45° richt wat licht op een tweede focuser, waarin een oculair met een dradenkruis is geplaatst. Wanneer u met deze guider werkt, hebt u echter altijd een heldere ster nodig die zich in de onmiddellijke nabijheid van het object bevindt.

De volgkijkers worden gemonteerd met behulp van volgkijker ringen of tangentiële klemmen. Aangezien er veel verschillende telescopen zijn, is er een breed scala aan producten. In speciale gevallen kan ons telefonisch advies u helpen..

Kruisdraadoculairen en volgkijkers in onze webshop
Volgkijker ringen

Handmatige volgcontrole met een dradenkruis-oculair is de laatste jaren uit de mode geraakt. De standaard is tegenwoordig de betrouwbaardere autoguiding. Tips over dit onderwerp vindt u onder:

Astrofotografie: Autoguiding met de telescoop (PDF) (Duits)

Met de reeds beschreven camera's is het mogelijk om individuele foto's te maken. In het geval van zon, maan en planeten, bijvoorbeeld, bent u altijd afhankelijk van het moment. Als er op dat moment veel luchtturbulentie is, zal de opname ook onscherp en weinig gedetailleerd zijn. U moet veel geduld hebben om enigszins scherpe foto's te kunnen maken.

Fotografie met een webcam of astrocamera gebruikt een heel andere techniek. Deze methode - lucky imaging genoemd - heeft de afgelopen jaren niet alleen een revolutie teweeggebracht in de planeetfotografie: Ook deep-sky beelden met zeer gevoelige CCD- of CMOS-camera's zijn met deze techniek mogelijk. In tegenstelling tot "gewone" camera's kan een webcam hele reeksen opnames maken. Met hoge gevoeligheid en korte belichtingstijden kunt u in korte tijd honderden beelden van een planeet maken. Aanbevolen zijn 30-100 beelden per seconde (Engels: frames per second of fps). De truc is dat u niet afhankelijk bent van een uitzonderlijk goed moment van luchtrust. Als u aan een serie opnamen begint, zijn er altijd momenten van zowel goede als slechte luchtrust. Met behulp van speciale software kunt u tijdens de verwerking een automatische selectie maken van de "goede" foto's, die vervolgens worden samengevoegd tot een totaalbeeld. De "slechte" foto's worden niet eens in beschouwing genomen. Zo lukken scherpe foto's.

Door verdere beeldbewerking met gepaste filters is het mogelijk om uit een matig goede opname een echt scherp beeld te krijgen. Een webcam of astro-camera heeft echter geen geïntegreerd scherm, dus is bij de telescoop altijd een PC of laptop nodig, waarmee de camera is verbonden, bijvoorbeeld via een USB-poort. U gebruikt dan geschikte software op de computer om de belichtingstijden in te stellen. Op het scherm ziet u een live beeld, dat vaak nogal wazig is. Maar nadat u heel gevoelig hebt scherpgesteld, kunt u de opnamen starten.

Afhankelijk van hoe groot de brandpuntsafstand van uw telescoop is, kunt u een min of meer grote planeet op het scherm zien. In de regel is de primaire brandpuntsafstand van de telescoop nog niet voldoende om de planeet op een acceptabele manier te fotograferen. Daarom worden meestal Barlow-lenzen gebruikt, die de brandpuntsafstand 2-, 3- of zelfs 5-voudig verlengen. Maar hoe langer de effectieve brandpuntsafstand, hoe kleiner het gezichtsveld, waardoor een grotere nauwkeurigheid vereist is bij het instellen van de planeet. Nadat u de planeet in het oculair hebt gecentreerd, moet u het oculair gebruiken in combinatie met de Barlow-lens. Centreer dan de schijf precies in het midden. Nu kunt u de camera koppelen aan de Barlow-lens. Als u nu het scherm in beeld heeft, zou de planeetschijf ergens te zien moeten zijn, echter nog niet scherpgesteld. Daarom ziet u waarschijnlijk een wazige vlek. Nu moet u voorzichtig scherpstellen. Het schijfje zal kleiner worden. Blijf scherpstellen tot u vindt dat de planeet scherp is. Een optimaal hulpmiddel bij het scherpstellen is een focusmotor. Dan hoeft u de telescoop niet aan te raken en slingert de planeet niet zo wild heen en weer. Gebruik de manuele bediening van uw volgsysteem om de planeet naar het midden van het live-beeld te brengen. Ga naar zeer lage snelheid als u dit doet. Nadat de benodigde instellingen in het opnameprogramma zijn aangebracht, kan de opname worden gestart. Vaak kunt u video's van enkele minuten maken, die u als videobestand kunt opslaan.

Er is één ding dat u hierbij in gedachten moet houden: Zodra er lenzen in de stralengang aanwezig zijn, wordt het gebruik van een infraroodfilter aanbevolen. Dit zorgt voor een scherp, ongestoord beeld van de planeet in het zichtbare spectrale bereik. De reden: lenzen zijn alleen optimaal gecorrigeerd voor het zichtbare deel van het licht, en wel het best bij 550nm in het groene bereik. Zodra echter een CCD of CMOS-chip wordt gebruikt, wordt ook het onzichtbare en dus onscherpe licht in beeld gebracht, omdat de chip ook in dit bereik gevoelig is.

Welke Barlow-lens zinvol is, hangt af van de resolutie van de camera. Relevant is hier het Nyquist-criterium, dat voorschrijft dat er 2 pixels per oplosbare structurele eenheid moeten zijn. Met behulp van een vuistregel kan de juiste brandpuntsverhouding worden berekend en een geschikte Barlow worden afgeleid. Het principe geldt:

Optimale brandpuntverhouding = pixelgrootte in micrometer x 5

Voorbeeld:

We hebben een Newton met f/5 en een camera met 3µ pixels. In dit geval geldt:

15 = 3 x 5

De optimale brandpuntsverhouding is dus f/15. Dit kan op de Newton worden bereikt met f/5 met een 3x Barlow.

Goede astro-webcams kosten tussen de 200 en 500 euro, afhankelijk van de chipgrootte. Een breed assortiment vindt u hier:
Astro-cameras in onze shop

Apochromatische 4-lens verrekijkers zoals de Omegon Premium worden vaak gebruikt als Barlows. De Barlows van TeleVue en in het lagere segment de Hyperion inschroefbare Barlow hebben ook een goede reputatie:
Barlow-lenzen in onze shop

Vooral de heldere planeten staan vaak dicht bij de horizon en zijn niet scherp te zien, een gevolg van de lange weg van de lichtstralen door de luchtlaag van de aarde. Bovendien leidt atmosferische breking tot lelijke kleurzomen bij de horizon. Deze lichtbreking in de atmosfeer kan worden gecorrigeerd met een Atmospheric Dispersion Corrector of ADC: Twee prisma's die tegen elkaar kunnen worden bewogen creëren als het ware hun eigen kleurafwijking, die tegen de atmosferische Dispersion is gericht.

Om de ADC optimaal te laten werken, moet de telescoop een brandpuntsafstand van meer dan f/10 hebben. Bij Schmidt-Cassegrain-telescopen is dit automatisch het geval, bij andere optieken kan het gebruik van een Barlow-lens nuttig zijn. Om zelfs met Newton telescopen scherp te stellen, wordt aanbevolen de Barlow-lens voor de ADC te plaatsen.

ADC's in onze shop
Meer info in de blog

Als u meerdere afzonderlijke opnamen hebt gemaakt of een video hebt opgenomen met korte belichtingstijden, is het mogelijk de afzonderlijke opnamen later op de computer te stapelen (Engels: stacken. Dit vermindert de ruis van het beeld en versterkt de objecten in de opname. Met de juiste programma's, bijvoorbeeld Registax, Giotto of Photoshop, kunt u de beelden over elkaar heen leggen en ook verder bewerken. Meer informatie vindt u hier.