Źrenica wyjściowa
Światło wychodzące z okularów trafia do naszych oczu. Oto, jaki wpływ na nasze obserwacje ma średnica źrenicy wyjściowej.
Całe światło wchodzące do lornetki przez obiektywy, wychodzi z niej po drugiej stronie przez okulary. Jasność obrazu obrazu widzianego w lornetce zależy od apertury i powiększenia lornetki. Światło w postaci wiązki trafia przez okular do oka, które przy pomocy mózgu przekształca ją w rozpoznawalny obraz.
Dlaczego źrenica wyjściowa o dużej średnicy jest ważna w warunkach nocnych
Średnicę tej wiązki światła podaje się w milimetrach i określa mianem źrenicy wyjściowej. Jest ona odpowiedzialna za jasność obrazu powstającego w oku, co jest szczególnie ważne podczas obserwacji zmierzchowych. Lornetka 10x25 tworzy za okularem wiązkę światła o średnicy 2,5 mm.
W przypadku obserwacji nocnych taka wiązka niesie ze sobą zdecydowanie zbyt mało informacji; siatkówka oka otrzymuje za mało bodźców i nie da się wiele wykrzesać z obrazu. Inaczej sytuacja ma się w przypadku lornetki 8x42mm. Do oka dociera wiązka światła o średnicy 5,25mm. Obraz jest znacznie jaśniejszy i obserwator może już wiele dostrzec w warunkach nocnych. Od źrenicy wyjściowej 4mm lornetka nadaje się do obserwacji nocnych. Im ta źrenica jest większa, tym lepiej.
Te lornetki oferują źrenicę wyjściową 7mm
Mały jasny krążek widoczny w okularze to źrenica wyjściowa. Jest to informacja niesiona przez światło, która dociera do oka. W warunkach głębokiego zmierzchu lub nocy obserwator powinien sięgnąć po instrument dostarczający jak najwięcej informacji niesionych w wiązce światła.
Lornetki 7x50, 8x56 czy 9x63 zapewniają źrenicę wyjściową o średnicy 7mm. To maksymalna wartość średnicy źrenicy dla ludzkiego oka, ponieważ tęczówka u młodych ludzi otwiera się do maksymalnie 7 milimetrów.
Gdyby z lornetki wychodziła większa wiązka śwatła, nasza tęczówka przejęłaby zadanie przysłony (którą w istocie jest w prawdziwym tego słowa znaczeniu). U nieco starszych osób tęczówka otwiera się na mniej niż pełne 7 milimetrów. W przypadki 60-latka lornetka ze źrenicą wyjściową 7mm nie przyniesie już pożądanego efektu. Tu wystarczy lornetka 8x42mm.
W nawiązaniu do źrenicy wyjściowej, często używa się również terminu natężenie światła. Natężenie światła oblicza się z kwadratu źrenicy wyjściowej. Na przykład: lornetka 8x56 ma źrenicę wyjśiową 56/8=7, z czego natężenie światła to 7x7=49! Wartości powyżej 35 są typowe dla jasnych lornetek myśliwskich.
