Słownik | Akcesoria do teleskopów | Ogólnie | Typ | Wyciąg okularowy

Wyciąg okularowy znajduje się w każdym teleskopie w pobliżu ogniska układu optycznego. Jak sama nazwa wskazuje, w wyciągu okularowym można zamocować okulary. W przypadku astrofotografii, do wyciągów okularowych mocuje się kamery i ustawia się je w ognisku. Dlatego o wyciągu okularowym mówi się także fokuser.

Okulary i kamery są z reguły wyposażone w tulejki o standardowym rozmiarze. Mają jedną z dwóch średnic, które podawane są angielskich calach: 1,25" = 31,8mm oraz 2" = 50,8mm.

Wyciąg okularowy składa się z dwóch tulei, przesuwanych jedna w drugiej, by za pomocą małego pokrętła móc ustawić okular w ognisku optyki obiektywu. Z tego powodu wyciągi okularowe często zwane są również fokuserami. Taka nazwa jest również uzasadniona, ponieważ do wyciągów okularowych mocuje się, oprócz okularów, również kamery.

Precyzyjne ustawienie ostrości jest szczególnie ważne w astrofotografii. Dlatego w tym przypadku należy korzystać z wysokiej jakości wyciągów okularowych z redukcją, czyli przekładnią. W przypadku astrofotografii wiele fokuserów wyposażonych jest w także w złącza gwintowe, by kamerę można było nie tyle zamocować, co dokręcić.
Proste wyciągi okularowe realizują wysuw za pomocą przekłądni zębatkowej (rack&pinion). Przy wyższej jakości wykonania, zębatka jest fazowana i wykonana z mosiądzu. Zamiast zębatki, przesuw możliwy jest również poprzez docisk na specjalną powierzchnię. Takie wyciągi okularowe zwane są zwykle wyciągami Crayforda.
Zupełnie innym systemem są wyciągi helikalne. Tutaj przesuw następuje poprzez obrót tulei wewnętrznej za pomocą śruby wzdłużnej (spirali, ślimaka). Zaletą jest brak pokrętła, które mogłoby przeszkadzać w wykorzystaniu guiderów.
Z reguły wyciągi okularowe mogą być również zmotoryzowane. To poprawia precyzję ustawiania ostrości, a także umożliwia zdalną obsługę teleskopu.