5 pytań zanim kupisz teleskop
Jakie pytanie należy sobie zadać, by znaleźć odpowiedni teleskop? Wybór teleskopu krok po kroku.
AstroStar/Shutterstock.com5 pytań, które koniecznie należy sobie zadać przed zakupem teleskopu.
Czy wiesz, że wielu początkujących zaczyna od źle dobranego teleskopu? I rzadko zdarza się, że jest to teleskop którego wciąż używają po 5 latach?
Nie ma się co dziwić — istnieje wiele różnych typów i konstrukcji, a na początku zwykle nie wiesz, na co naprawdę zwrócić uwagę. Ale właśnie po to tu jesteśmy. W tym artykule znajdziemy dla Ciebie optymalny teleskop odpowiadając jedynie na 5 pytań.
Do dzieła!
1. Jaką wartość ma dla Ciebie spojrzenie na rozgwieżdżone niebo?
Uznasz może to pytanie za nieco przedwczesne. Czy nie ma innych tematów wartych uwagi? Oczywiście, że tak.
Ale Twój budżet jest dobrą wskazówką do przebrania małych diamentów i zawracać sobie po drodze głowy kamieniami. Dlatego warto na początku ustalić, ile chcesz zainwestować.
Jakie są właściwie możliwości przy założonym budżecie? Oto cztery wskazówki:
Do 1000 zł: To niewiele za kompletny teleskop ze statywem i montażem. W przypadku większości teleskopów trzeba iść na kompromisy. Albo w zakresie optyki, albo stabilności - te dwie rzeczy są szczególnie ważne, by obserwacje były przyjemnością. Pomimo tego wciąż nie chcesz wydać więcej? Polecamy dobrą lornetkę lub lunetę, oraz obrotową mapę nieba. W ten sposób poznasz niebo i odkryjesz pierwsze większe obiekty głębokiego nieba. Lornetka i luneta są również wspaniałymi towarzyszami w obserwacjach dziennych!
Do 2000 zł: Masz większy budżet i chciałbyś teleskop z dobrą optyką? Zdecyduj się na mały teleskop soczewkowy lub zwierciadłowy na montażu azymutalnym, który pozwala na skierowanie w każdym kierunku. Lub na teleskop na montażu Dobsona - tu płacimy przede wszystkim za średnicę zwierciadła. Zaleta: otrzymujesz solidny teleskop z dużą optyką do obserwacji wizualnych. Zapewni Ci to dostęp do celów obserwacyjnych na wiele lat.
Do 3000 zł: Ten przedział cenowy umożliwia stawianie pierwszych kroków w astrofotografii. Teraz masz dostęp do montażu odpowiedniego do wykorzystania w fotografii, lub który można z łatwością doposażyć. W zależności od zainteresowań, montaż uzupełniamy teleskopem soczewkowym lub zwierciadłowym - ale o tym później. Montaże sprawdzające się w fotografii kompensują obrót Ziemi i automatycznie śledzą ruch nieba. Aby to zadziałało, konfiguracja wymaga nieco więcej wysiłku, ale do tego też dojdziemy.
Powyżej 4000 zł: Lubisz smartfony i aplikacje? Do gry wkraczają teleskopy GoTo sterowane komputerowo, dzięki którym wycelowanie w wybrany obiekt wymaga jedynie naciśnięcia przycisku. Wybierz swój cel za pomocą pilota lub telefonu komórkowego i pozwól teleskopowi przejąć nawigację do wybranego obiektu.
Zadanie praktyczne: Jaki jest Twój budżet? Ustal go by dobrze przygotować się na następne pytania.
2. Obserwacyjny sprinter czy koneser nocnego nieba?
Wolisz szybko rozstawić teleskop i spędzić czas na krótkich obserwacjach, czy zaplanować wolny wieczór by cieszyć się szczegółowymi obserwacjami?
To, ile czasu chcesz poświęcić, określa rodzaj teleskopu.
Przykład: Teleskop Dobsona składa się jedynie z dwóch części, szybko się go rozstawia i przesuwa ręcznie, by wycelować i śledzić obiekty.
Instrument na montażu paralaktycznym składa się ze statywu, przeciwwag, optyki, montażu, elektroniki, oraz zasilania. Po rozstawieniu, montaż musi być jeszcze ustawiony na biegun nieba.
W przypadku astrofotografii, nakład pracy jest większy niż w przypadku obserwacji wizualnych. Oczywiście, za pomocą każdego instrumentu można obserwować krótko lub długo, ale czasem unikasz sporego wysiłku przy rozstawieniu sprzętu, jeśli chcesz po prostu rzucić okiem na niebo.
Zadanie praktyczne: Ile czasu chcesz przeznaczyć na rozstawienie sprzętu i obserwacje? Więcej czy mniej niż jedną godzinę? A może trzy godziny co wieczór? Raczej w weekendy czy po pracy na szybko? Określi i zdecyduj jakie są Twoje możliwości czasowe.
3. Obserwacje minimalistyczne czy przyjemność korzystania z technologii cyfrowej?
Oczywiście nie musisz żyć bez kontaktu z techniką, jak Amisze w USA. Ale obserwacje przez teleskop bez korzystania z wyszukanych technologii mogą być relaksujące. Tak jak robili to Herschel i Messier. Ciesząc się naturą z dala od smartfonów i technologii cyfrowej - co Ty na to?
To nie tylko same obserwacje, ale również znajdowanie obiektów. Całkowicie bez elektroniki, ale z mapą lub atlasem nieba. Znalezienie na niebie galaktyki oddalonej o miliony lat świetlnych może dawać poczucie szczęścia.
A może fascynuje Cię technologia cyfrowa i jako dziecko zawsze chciałeś pracować jak legendarny Scotty czy Pavel Chekov z Enterprise? W takim razie właściwym wyborem dla Ciebie jest teleskop z systemem GoTo lub automatyczną orientacją.
Dzięki elektronice, sterujesz teleskopem za pomocą pilota lub smartfona. Ty pracujesz z technologią i ekranem, a teleskop z wbudowanymi silnikami automatycznie wycelowuje w obiekty i śledzi je. Musisz dobrze radzić sobie z technologią, ale jeśli wybierzesz jeden z takich teleskopów, będziesz się świetnie bawić.
Zadanie praktyczne: Zdecyduj, czy wolisz teleskop sterowany ręcznie czy w pełni automatycznie. Niektóre teleskopy można później doposażyć w silniki śledzące i sterownik. A nasze montaże Push+ łączą oba te światy: ręcznie naprowadzasz swój teleskop Dobsona, a oprogramowanie w smartfonie pomaga Ci w znalezieniu celu na niebie.
4. Tylko obserwacje wizualne czy astrofotografia?
Istnieją dwa rodzaje obserwacji:
Wrażenia wizualne na żywo oraz fotografowanie obiektów. Oba mają swój urok, a jeśli robisz już zdjęcia w wolnym czasie, możesz również zainteresować się astrofotografią. Co interesuje Cię bardziej?
Na początek zalecamy zacząć od obserwacji wizualnych, które pozwolą Ci poznać swój teleskop i zebrać praktyczne doświadczenie w obcowaniu z rozgwieżdżonym niebem. Zajmie Ci to nieco czasu, bo jest tam wiele do nauki i odkrycia.
Praktyka rodzi się tylko z praktyki
Jeśli się zdecydujesz, astrofotografia jest drugim krokiem. Dobsony i inne teleskopy na montażu azymutalnym przeznaczone są do obserwacji wizualnych. Teleskopy z montażem paralaktycznym i systemem GoTo umożliwiają również astrofotografię z długimi czasami naświetlania, takich obiektów jak mgławice i galaktyki.
Wielu miłośników astronomii wybiera, czy chcą obserować wizualnie, czy mocno wejść w świat kamer, technologii i obróbki obrazu. Powodem są zupełnie różne wymagania, które stawiają przed teleskopem i obserwatorem obserwacje wizualne i astrofotografia. Nie ma idealnego instrumentu na obie te dyscypliny.
Zadanie praktyczne: Zadaj sobie pytanie, co Cię bardziej interesuje: obserwacje wizualne czy astrofotografia? Odpowiedź pozwoli Ci obrać właściwy kurs, bez konieczności obierania w przyszłości kosztownych okrężnych dróg.
5. Księżyc i planety czy mgławice i galaktyki?
Pierwszymi obiektami, które odkryjesz na nocnym niebie będą Księżyc i planety.
To fascynujące zanurzyć się w bagactwie powierzchni Księżyca z poczuciem, jakbyś unosił się nad nią w statku kosmicznym. Lub zobaczyć na żywo przez teleskop Saturna z jego pierścieniami czy Jowisza z jego księżycami i pasami chmur.
Jeśli stawiasz głównie na obserwacje obiektów Układu Słonecznego, idealnie sprawdzi się teleskop soczewkowy lub Maksutova. Księżyc i planety to jasne obiekty, nie potrzebują dużej apertury, a ich obrazy dawane przez te teleskopy odznaczają się wysokim kontrastem.
Chcesz zanurzyć się jeszcze głębiej w kosmos i podziwiać mgławice, gromady kuliste i galaktyki? W takim razie Twoim typem są teleskopy zwierciadłowe, w podobnym budżecie oferują większą aperturę i większą zdolność zbierania światła niż teleskopy soczewkowe.
Nie powinieneś jednak oczekiwać obrazu galaktyki widzianej na żywo przez teleskop jak ze zdjęć. Widok odległej o miliony lat świetlnych galaktyki ociera się często o granicę percepcji. Ale mając wiedzę na temat tego, co obserwujesz, oraz wyćwiczony wzrok, możesz dostrzec wiele szczegółów. A podejmowanie wyzwań to część tej zabawy.
Zadanie praktyczne: Układ Słoneczny czy dalej? W podjęciu decyzji pomaga również miejsce obserwacji - z domu czy z miejsca oddalonego od sztucznego zaświetlenia - do którego można łatwo dotrzeć.
Dzięki tym wskazówkom, znacznie łatwiej znajdziesz swój wymarzony teleskop i będzie on dobrze wyposażony. Najlepiej zacząć od razu i jasno określić swoje życzenia. Niebo czeka na Ciebie.
+ Książki o tematyce związanej z obserwacjami astronomicznymi
Autor: Marcus Schenk
Marcus jest oddanym amatorem astronomii, autorem tekstów, youtuberem i miłośnikiem nocnego nieba. Od 2006 roku pomaga innym w wyborze odpowiedniego teleskopu - dziś poprzez teksty i filmy.
Jako wielki miłośnik kawy, pod rozgwieżdżonym niebem najchętniej miałby pod ręką swój ekspres do kawy.
