Imponujące trio

W najlepszym czasie na obserwacje Księżyca, podczas kwadry, na terminatorze leży imponujące trio kraterów.

W najlepszym czasie na obserwacje Księżyca, podczas kwadry, na terminatorze leży imponujące trio kraterów: Ptolemeusz, Alphonsus i Arzachel. Na niewielkim obszarze leżą tu trzy duże kratery, każdy nieco inny, a wszystkie walczą o względy obserwatora.

Ptolemeusz, jako najstarsza formacja tego trio, liczy 158 km średnicy i wygląda na mocno wypłaszczony. Dno krateru pokryte jest materiałem wyrzuconym przez uderzenie imbryjskie odległe o 1300 km, a wzniesienie centralne jest już niewidoczne. Gdy Słońce oświetla krater z góry, jego dno obserwowane przez mały teleskop wygląda na w dużej mierze gładkie. Jednolity wygląd zakłóca jedynie mały krater wewnętrzny, Ptolemeusz A, zwany też Ammonius (8 km). Przez większe teleskopy widać kolejne małe kratery. Warto się im przyjrzeć także przy niskim kącie nachylenia promieni słonecznych. Całe dno krateru pokryte jest mnóstwem słabo widocznych śladów po uderzeniach.

Mniejszy Alphonsus (110 km) leży tak bardzo blisko Ptolemeusza, że ich wały stykają się ze sobą. W tym miejscu wał Ptolemeusza wydaje się nieco wklęsły, co świadczy o młodszym wieku Alphonsusa. Pośrodku płaskiego dna góruje jedynie niewielkie wzniesienie centralne. Na północny wschód od niej, 24 marca 1965 roku, amerykańska sonda Ranger 9 planowo zderzyła się z Księżycem.

Interesujące są również trzy ciemne plamy na dnie krateru, które widoczne są jako trzy stosunkowo duże, ciemnoszare obszary przy krawędzi wału. Te piroklastyczne osady popiołu wulkanicznego są widocznym dowodem aktywności wulkanicznej w historii Księżyca.

Ze średnicą 96 km, Arzachel jest najmniejszym i zarazem najmłodszym składnikiem tego trio. Jego wał jest dobrze zachowany i wyraźnie odcina się od otoczenia. Wewnętrzna część wału pokazuje dobrze zachowane tarasowe stopnie młodszej góry pierścieniowej. Również wzniesienie centralne o wysokości 1500 m wydaje się znacznie masywniejsze niż to w kraterze Alphonsus. Dobrym celem dla mniejszych teleskopów jest krater wewnętrzny Arzachel A (4 km), leżący na wschód od środka krateru głównego. W dobrych warunkach średniej wielkości teleskop powinien pokazać także rów Rima Arzachel.

Najlepsza widoczność: 8 lub 21 dni po nowiu.

Autor: Lampert Spix / Licencja: Oculum-Verlag GmbH