Duża różnorodność oferty i innowacyjność
Własne projektowanie oraz produkcja urządzeń optycznych
Osobiste doradztwo oraz serwis
Magazyn > Praktyka > Obserwacje > Głębokie niebo z miasta > Odległa gromada otwarta
Praktyka

Odległa gromada otwarta

Łatwa do namierzenia i jako obiekt górujący w okolicach zenitu oszczędzona przez zaświetlenie horyzontu, M103 widoczna jest w okularze jako efektowny łańcuszek gwiazd.

Gromada otwarta M103 w gwiazdozbiorze Kasjopei. Peter Knappert Gromada otwarta M103 w gwiazdozbiorze Kasjopei. Peter Knappert

M103, gromada otwarta w gwiazdozbiorze Kasjopei, została odkryta 27 marca 1781 roku przez Pierre'a Mechaina. Leży w bezpośredniej okolicy gwiazdy Ruchbah, lub δ Cas, w regionie nieba usianym wspaniałymi gromadami gwiazd. Jest to jedna z wielu tajemnic listy Messiera, dlaczego akurat ona znalazła się w katalogu francuskiego astronoma.

Mgiełka w okolicy Ruchbah

Szkic M103. Anne Ebeling Szkic M103. Anne Ebeling

Niezależnie od tego, ta gromada otwarta o jasności 7,4 magnitudo stanowi doskonały punkt wyjścia do jesiennej wycieczki po Kasjopei, szczególnie dla obserwatorów miejskich. Jako obiekt okołozenitalny, nie zagraża jej zaświtlenie horyzontu, dzięki czemu obserwacje z obszarów miejskich są ułatwione. Poza tym, gromadę łatwo namierzyć: Wyśrodkowując szukacz na gwieździe Ruchbah, M103 pokaże się północno-wschodniej części pola widzenia jako słaba mgiełka.

Już w niskim powiększeniu 25× mgiełka staje się łańcuszkiem gwiazd, kórego północny i południowy koniec wyznaczają dwie jasne gwiazdy, a z kolei między nimi leżą dwie kolejne, nieco słabsze gwiazdy. W efekcie daje to całkiem ładny obrazek, którego atrakcyjność rośnie wraz ze wzrostem powiększenia.

Łańcuszek z gwiazdą podwójną

Przy 78× wokół łańcuszka pojawiają się kolejne punkciki świetlne, nadając gromadzie trójkątny kształt. Małym wyzwaniem dla obserwatora miejskiego jest jasna gwiazda na północnym końcu gwiezdnego łańcuszka: to gwiazda podwójna Struve 131 o jasności składników 6 i 10 magnitudo, którą można rozdzielić w dobrych warunkach obserwacyjnych. Separacja 13" brzmi dość komfortowo.

Rzeczywisty rozmiar gromady to 17 lat świetlnych, jej wiek szacowany jest na 22 do 25 milionów lat. W gromadzie znajduje się ponad 170 gwiazd. Przy odległości około 8500 lat świetlnych, M103 należy do najbardziej odległych gromad na liście Messiera. Leży w mniej więcej takie odległości jak słynna Gromada Podwójna w Perseuszu, więc warto ją odwiedzić choćby dla samego porównania. Jeśli napatrzysz się już na M103, powinieneś zdecydowanie kontynuować swoją podróż przez te okolice. W bezpośrednim sąsiedztwie leży kilka niezwykle pięknych gromad, takich jak choćby NGC 659, NGC 663, NGC 654, czy NGC 457.

M103 można łatwo namierzyć dzięki gwieździe Ruchbah (δ Cas). J. Scholten M103 można łatwo namierzyć dzięki gwieździe Ruchbah (δ Cas). J. Scholten

Autor: Karl-Peter Julius / Licencja: Oculum-Verlag GmbH