Psy Gończe

Ten gwiazdozbiór jest raczej niepozorny. Tym wspanialsza wydaje się galaktyka Wir, M51, połączona grawitacyjnie z inną galaktyką, a wszystko to widzimy "z góry".

Psy Gończe nie są klasycznym gwiazdozbiorem pamiętającym czasy starożytne, ponieważ został wprowadzony na niebo dopiero około roku 1690 w atlasie nieba Jana Heweliusza. Przedstawiany jest jako dwa psy myśliwskie sąsiedniego gwiazdozbioru Wolarza, który wraz z nimi poluje na Wielką Niedźwiedzicę. Dlatego gwiazdozbiór Psów Goczych znajduje się bezpośrednio pod dyszlem Wielkiego Wozu, który jest częścią Wielkiej Niedźwiedzicy.

Pierwotnie bez psów, Wolarz stał się właścicielem psów jedynie przez pomyłkę w tłumaczeniu nazwy gwiazdy μ Boo: najważniejsze dzieło Ptolemeusza "Almagest" zostało przeetłumaczone z greckiego na arabski około roku 850, a następnie na łacinę w XII wieku. W wyniku tego procesu, "kij pasterski" stał się ostatecznie "smyczą z psami". Niemiecki kartograf Peter Apian prawdopodobnie jako pierwszy narysował w roku 1533 Wolarza z jego wiernymi towarzyszami. Dzięki Heweliuszowu, Psy Gończe – Asterion i Chara – stały się w końcu samodzielnym gwiazdozbiorem.

Canes Venatici, bo tak brzmi łacińska nazwa psów myśliwskich, to niepozorna konstelacja bez wyraźnych układów gwiazd, dlatego na mapach nieba przedstawiana jest jedynie jako linia łącząca gwiazdy α oraz β CVn. Ta druga to Chara, a α CVn nosi nazwę Cor Caroli, co w tłumaczeniu oznacza "Serce Karola".

Nazwa ta ma upamiętniać angielskich królów Karola I i Karola II. Wraz z egezkucją Karola I w roku 1649 monarchia chwilowo się zakończyła. Kiedy w maju 1660 roku w uroczystym orszaku do Londynu przybył Karol II, by objąć tron i przywrócić monarchię, α CVn świeciła podobno szczególnie jasno. W ten sposób, w roku 1673 na miejscu dzisiejszych Psów Gończych pojawił się gwiazdozbiór Cor Caroli Regis Martyris – czyli Serce Karola, królewskiego męczennika. Obecnie, o tym dawnym gwiazdozbiorze przypomina nam jedynie nazwa głównej gwiazdy α CVn.

Wiosna znana jest jako czas galaktyk, a M51 niewątpliwie należy do największych atrakcji nie tylko tego gwiazdozbioru. Widzimy tu zderzenie galaktyk "od góry", a jądra obu galaktyk pod ciemnym niebem widoczne są już przez lornetkę. Dzięki wiekszej liczbie galaktyk z katalogu Messiera i jeszcze większej liczbie galaktyk z katalogu NGC, obserwatorzy odległych wysp gwiezdnych będą mieli sporo frajdy z polowania w Psach Gończych. Inne cele dla małych instrumentów to gromada kulista M3 i ciekawa grupa gwiazd Upgren 1.

Autor: Nico Schmidt / Licencja: Oculum-Verlag GmbH