Duża różnorodność oferty i innowacyjność
Własne projektowanie oraz produkcja urządzeń optycznych
Osobiste doradztwo oraz serwis
Magazyn > Praktyka > Obserwacje > Królestwo głębokiego nieba > Gromada Podwójna h i χ Persei
Praktyka

Gromada Podwójna h i χ Persei

Zarówno w lornetce, jak i w teleskopie, Gromada Podwójna w Perseuszu zasługuje na miano prawdziwej perełki!

Zdjęcie Gromady Podwójnej, h i χ Persei, wykonane za pomocą 4-calowego refraktora o ogniskowej 545mm. Fabian Neyer / CCD-Guide Zdjęcie Gromady Podwójnej, h i χ Persei, wykonane za pomocą 4-calowego refraktora o ogniskowej 545mm. Fabian Neyer / CCD-Guide

Gromada Podwójna NGC 869/NGC 884 w gwiazdozbiorze Perseusza jest lepiej znana większości miłośników astronomii jako h i χ (wymawiane jako Ha i Chi). Starożytne zapiski greckiego astronoma Hipparcha dowodzą, że h i χ Persei była już obserwowana ponad 2000 lat temu. Jednak dopiero w XVIII wieku angielski astronom John Flamsteed rozpoznał je jako gromady otwarte.

Barwne gwiazdy

Gromadę Podwójną można dostrzec już gołym okiem, ponieważ jest całkiem duża (20'/25') i jasna (5,3/6,1 mag). Aby ją namierzyć, najlepiej przedłużyć linię łączącą γ i δ Cas o mniej więcej dwie długości w kierunku południowo-wschodnim. Nawet na dość jasnym niebie wiejskim widać pomiędzy Kasjopeją a Perseuszem mglistą plamkę, która przy dokładniejszym przyjrzeniu się wydaje się wydłużona i złożona z dwóch części. Plamka symbolizuje rękojeść miecza Perseusza.

W lornetce 8×30 widać już dwie jasne mgiełki z kilkoma rozdzielonymi gwiazdkami. Teleskop pokazuje dwie jasne gromady gwiazd, gęsto upakowane młodymi, niebieskobiałymi gwiazdami. Dodatkowo, można zauważyć kilka gwiazd zmiennych: czerwonych olbrzymów o zabarwieniu pomarańczowym. Na przykład pomiędzy gromadami i w pobliżu centrum χ Persei. Ten kolorystyczny kontrast dobrze widoczny jest także na astrofotografiach. Na ciemnym niebie wiejskim doznania wizualne bardzo się wzmacniają i otrzymujemy obraz dwóch mieniących się gromad usianych diamentami na tle czarnego aksamitu.

To przepiękny widok, który niezmiennie zachwyca nawet wieloletnich miłośników astronomii.

Mapa starhoppingu do Gromady Podwójnej h i χ Persei. J. Scholten Mapa starhoppingu do Gromady Podwójnej h i χ Persei. J. Scholten

Prawdziwa para

Szkic h i χ Persei widocznej przez lornetkę 20×125. Uwe Glahn Szkic h i χ Persei widocznej przez lornetkę 20×125. Uwe Glahn

Obie gromady należą do tak zwanej Asocjacji Perseus OB1, zbioru młodych, niebieskich gwiazd o typach widmowych O i B. Gromada h leży w odległości około 6800 lat świetlnych od nas, a odległość od χ to około 7600 lat świetlnych. Obie gromady stanowią prawdziwą parę. Oznacza to, że te gromady, z których każda zawiera ponad 300 gwiazd, to jedyna znana do tej pory gromada podwójna w naszej Drodze Mlecznej.

Aby podziwiać je w jednym polu widzenia, należy zastosować niskie powiększenie, ok. 30× do 50×. Ale wyższe powiększenia też mają swój urok. Od 100× gromady pokazują więcej szczegółów, z gwiazdami podwójnymi i wielokrotnymi. W NGC 869 widać również niewielki, łukowaty łańcuszek gwiazd. Wraz z jeszcze jedną, przeciwległą gwiazdą łańcuszek przypomina malutki spadochron.

Zawsze warto przeskanować Drogę Mleczną w okolicy Kasjopei lornetką lub teleskopem, tylko po to, by natknąć się na te dwie gromady otwarte. Szczególnie w przypadku dużych lornetek, plastyczny i żywy obraz h i χ to jeden z najbardziej efektownych widoków całego nocnego nieba.

Autor: Michael Feiler / Licencja: Oculum-Verlag GmbH