Duża różnorodność oferty i innowacyjność
Własne projektowanie oraz produkcja urządzeń optycznych
Osobiste doradztwo oraz serwis
Magazyn > Praktyka > Obserwacje > Królestwo głębokiego nieba > Hickson 92 - zwarta grupa galaktyk Kwintet Stephana
Praktyka

Hickson 92 - zwarta grupa galaktyk Kwintet Stephana

Już w roku 1877 tę grupę 5 powiązanych ze sobą grawitacyjnie galaktyk odkrył francuski astronom Stephan – cel dla teleskopów o aperturze 8 cali wzwyż.

Kwintet Stephana: NGC 7320C (u góry po lewej), NGC 7319, NGC 7318B i NGC 7318A, oraz NGC 7217 (na dole po prawej). NGC 7320 (na dole po lewej) nie należy do grupy. Wolfgang Promper Kwintet Stephana: NGC 7320C (u góry po lewej), NGC 7319, NGC 7318B i NGC 7318A, oraz NGC 7217 (na dole po prawej). NGC 7320 (na dole po lewej) nie należy do grupy. Wolfgang Promper

Na jesiennym niebie dominuje wyraźny gwiazdozbiór Pegaza, którego cztery główne gwiazdy tworzą tak zwany Czworokąt Jesienny. W tym regionie leży wiele galaktyk, z których najjaśniejszą jest NGC 7331. Stanowi ona drogowskaz do znanej grupy galaktyk, Kwintetu Stephana. W lornetce NGC 7331 nie jest widoczna, ale już w małym teleskop pojawia się jako rozmyta, owalna plamka z jaśniejszym centrum. Aby ją namierzyć, przesuń teleskop od η Pegasi 5,5° na północ do dwóch gwiazd 6 magnitudo. NGC 7331 leży około 1° na południe od nich. W teleskopach o aperturze od 20cm galaktyka jest duża i jasna.

Grupy galaktyk w katalogu

W latach 70. XX wieku kanadyjski astronom Paul Hickson szukał grup galaktyk na płytach fotograficznych Palomar. Jego pierwsze wyniki zostały opublikowane w roku 1982, a ostateczny katalog zawierający 100 grup galaktyk pojawił się w roku 1994. Katalog Hicksona to bardzo ciekawa pozycja dla miłośników astronomii, ponieważ wiele z tych gromad galaktyk można obserwować już za pomocą średniej wielkości teleskopów. Paul Hickson nie był jednak pierwszym odkrywcą grupy galaktyk Kwintet Stephana: pierwszą obserwację wykonał francuski astronom Édouard Jean-Marie Stephan już w roku 1877. Kwintet Stephana leży w odległości 270 milionów lat świetlnych, a na niebie 30' na południe-południowy zachód od NGC 7331. Jest to najbardziej znana grupa galaktyk, skatalogowana jako Hickson 92.

Pięć powiązanych ze sobą grawitacyjnie galaktyk

Szkic Kwintetu Stephana widocznego przez 18-calowego Dobsona przy powiększeniu 300×. Rainer Mannoff Szkic Kwintetu Stephana widocznego przez 18-calowego Dobsona przy powiększeniu 300×. Rainer Mannoff

Ta grupa galaktyk składa się z pięciu powiązanych ze sobą grawitacyjnie galaktyk NGC 7317, NGC 7318A, NGC 7318B, NGC 7319 i NGC 7320. Ponieważ jasność każdej z nich to około 13 magnitudo, najlepiej startować do nich z aperturą od 20cm. Jednak widoczność Kwintetu zależy równeż od jakości nieba.

Niektórzy już w małych teleskopach widzą słabe, rozmyte plamki z jaśniejszymi węzłami. W większych teleskopach na wschodzie powinna być widoczna galaktyka NGC 7320, na zachodzie para galaktyk NGC 7318 A/B, a na wschód od nich galaktyka NGC 7319. Na południowym zachodzie leży gwiazda 13 magnitudo, sąsiadująca z galaktyką NGC 7317.

Galaktyka pierwszego planu

Galaktyka NGC 7320, początkowo uważana za składnik kwintetu, jest jedynie galaktyką pierwszego planu leżącą w odległości 35 milionów lat świetlnych. Aby zachować kwintet, włączono do niego NGC 7320C. Ta mała, okrągła galaktyka leży 5' na północny wschód od NGC 7320 i może być dostrzeżona jedynie na najlepszym niebie wiejskim metodą zerkania.

Mapa starhoppingu do NGC 7331 i znajdującej się na południe-południowy zachód od niej grupy galaktyk Hickson 92. J. Scholten Mapa starhoppingu do NGC 7331 i znajdującej się na południe-południowy zachód od niej grupy galaktyk Hickson 92. J. Scholten

Autor: Michael Feiler / Licencja: Oculum-Verlag GmbH