Sierp w Łabędziu

Oprócz mgławicy Ameryka Północna i Cirrus, w Łabędziu leży egzotyczna mgławica Sierp, NGC 6888, obiekt dla filtra OIII.

Gwiazdozbiór Łabędzia to królestwo mgławic gazowych: na fotografiach tego regionu dominuje mgławica Ameryka Północna (NGC 7000) oraz rozległy kompleks mgławicowy γ-Cygni (IC 1318). W jego pobliżu znajdziemy mgławicę Sierp (lub Półksiężyc), NGC 6888. Obiekt został odkryty w roku 1792 przez Wilhelma Herschela i znany jest jako tak zwana mgławica Wolfa-Rayeta. Gaz mgławicy powstał z gwiazdy Wolfa-Rayeta, WR 136.

Gwiazdy Wolfa-Rayeta to faza ewolucyjna bardzo masywnych gwiazd, które pod koniec swojego życia wytwarzają silny wiatr gwiazdowy. Tym samym wydmuchują do swojego otoczenia dużo materii. Obecnie widzimy tę materię jako mgławicę wokół gwiazdy. Ze względu na wysoką temperaturę powierzchni wynoszącą około 55000°C, WR 136 emituje wysokoenergetyczne promieniowanie ultrafioletowe, które pobudza gaz mgławicy do świecenia.

Dodatkowo, za emisję promieniowania odpowiada inny proces: materia wyrzucona przez gwiazdę uderza w materiał miiędzygwiazdowy tworząc front uderzeniowy, w którym gaz jest podgrzewany i jonizowany. Na zdjęciach NGC 6888 widać włóknistą strukturę, która spowodowała, że mgławica Półksiężyc została pierwotnie sklasyfikowana jako pozostałość supernowej. Jednak w przeciwieństwie do mgławicy Krab, w jej centrum nie znaleziono pulsara. Ta mierząca ok. 18' × 13' mgławica leży w odległości około 4500 lat świetlnych od nas, a jej rzeczywiste rozmiary to 25 × 16 lat świetlnych.

NGC 6888 można już w powodzeniem obserwować przez małe, jasne teleskopy (od około 4"). Z kolei idealny jest Dobson 8", łączący wystarczającą zdoność zbierania światła ze zdolnością rozdzielczą. Najlepszym sposobem na namierzenie tego obiektu w gęstym otoczeniu gwiazd Drogi Mlecznej jest skorzystanie z szukacza optycznego. Startując od γ Cyg, przesuń się w kierunku η Cyg na niemal dokładnie jedną trzecią odległości między tymi gwiazdami.

Po namierzeniu NGC 6888 nalezy od razu wkręcić filtr [OIII], który nie tylko podnosi kontrast tła nieba, ale również wygasza gwiazdy Drogi Mlecznej. Dodatkowo, tylko przy zastosowaniu filtra [OIII] widoczny staje się charakterystyczny kształt półksiężyca, czy sierpa, od którego mgławica wzięła swoją nazwę. Unikamy w ten sposób unikamy sytuacji, w której łańcuszki gwiazd symulują struktury w tym niezwykle rozbudowanym obiekcie. Północny obszar półksiężyca jest najjaśniejszą częścią mgławicy. Na fotografiach długoczasowych widoczny staje się ogromny zakres jasności tego obiektu. Warto więc wykorzystać metodę zerkania, by móc dostrzec słabsze fragmenty. Rozjaśnione niebo wiejskie może być tu problemem także dla większych teleskopów, przyćmiewając wlele szczegółów.

Autor: Daniel Spitzer / Licencja: Oculum-Verlag GmbH