Wielka pustka Pegaza

Oprócz gromady kulistej Messier 15, Pegaz ma do zaoferowania asteryzm i gwiazdę podwójną, które są w zasięgu lornetek.

Chociaż jest jednym z największych pod względem powierzchni gwiazdozbiorów, Pegaz oferuje niewiele celów lornetkowych. Jedyne co może tu pomóc, to przekroczenie kilku granic i przyzwyczajeń.

W przepastnej przestrzeni Pegaza zabłąkał się jeden obiekt Messiera: gromada kulista M 15, łatwa do namierzenia przedłużając linię łączącą θ i ε Pegasi o 4° na północny zachód, co doprowadzi nas bezpośrednio do jasnej, okrągłej mgiełki. Sąsiaduje ona z gwiazdą 6 magnitudo 0,5° na wschód, i gwiazdką 7,6 magnitudo leżącą na północ od gromady.

Niedaieko, ale już za granicą z gwiazdozbiorem Wodnika, leży siostra M15, gromada kulista M2. Obie niemal takie same, choć przy dokładniejszym porównaniu M2 zdaje się nieco słabsza i ujawnia lekko owalny kształt. M2 leży niecałe 5° na północn od β Aquarii.

Astronomia naukowa zawsze poszukuje obiektów rzeczywistych, a więc istniejących jako byty fizyczne – na ma tu miejsca na piękne czy ciekawe w formie układy gwiazd. Jednak dlaczego nie puścić wodzy fantazji? W końcu znane dziś gwiazdozbiory powstały właśnie w taki sposób.

Na przykład, przesuwając się od α do β Pegasi, po dwóch trzecich tej odległości natkniemy się na układ o rozmiarach około 1°, który natychmiast przywołuje na myśl gwiazdozbiór Delfina. Sześć gwiazd o jasnościach pomiędzy 6,8 a 8,1 magnitudo tworzy miniaturową kopię niebieskiego ssaka morskiego, która została skatalogowana jako układ gwiazd Patchick 100, od nazwiska swojego odkrywcy.

Powiedzmy sobie szczerze: gwiazdy podwójne obserwuje się w APO przy maksymalnym powiększeniu – a nie w powiększeniu 8-krotnym lornetką trzymaną w dłoniach! Ale dlaczego? Wiele z gwiezdnych par można podziwiać już przez lornetkę – a żeby wyeliminować drgania, można oczywiście skorzystać ze statywu lub położyć lornetkę na dachu samochodu, co pozwoli w pełni wykorzystać wydajność optyki.

Otwiera to drzwi do wielu perełek z tej grupy obiektów, który kilka leży również w Pegazie. Jednym z przykładów jest wspomniana już gwiazda ε Pegasi, czyli Enif, która pomogła nam namierzyć M15. Ta gwiazda o jasności 2 magnitudo ma słabszą towarzyszkę leżącą dobre 2' na północny zachód.

Autor: Kay Hempel / Licencja: Oculum-Verlag GmbH